De vierde en vijfde dimensie…
Tijdens het nader bekijken van de speciale relativiteitstheorie van Einstein en vervolgens het fenomeen tijdreizen, ben ik al snel in aanraking gekomen met de theorieën van de dimensies die we wel en niet waarnemen in onze wereld. Het is een razend interessant onderwerpen en internet staat er vol mee. Hieronder mijn beknopte versie rondom de vierde en vijfde dimensie. Ik raad iedereen die dit leest aan om ook even het artikel rondom tijdreizen te lezen. Er zijn namelijk veel parallellen en relaties tussen.
De vierde dimensie
Tot op de dag van vandaag zijn zijn er over de hele wereld theorieën ontstaan die een blik werpen op het bestaan van een vierde ruimtelijke dimensie. Voortvloeiend uit de speciale relativiteitstheorie van Einstein is het begrip ruimtetijd ontstaan, waarin de vier dimensies van ons universum in één model zijn beschreven. Hierin worden de drie ruimtelijke dimensies die we kennen (lengte, breedte en hoogte) verenigd met de tijddimensie (duur).
Het punt is echter dat de vierde dimensie voor de mens alleen waarneembaar is als dimensie waarop geen invloed kan worden uitgeoefend. Met andere woorden: we weten dat de tijd bestaat maar kunnen hem niet beinvloeden. Om die reden wordt deze dimensie als ’tijddimensie’ bestempeld en niet als ruimtelijke dimensie. In het artikel over tijdreizen kun je teruglezen dat tijdreizen ermee te maken heeft dat je jezelf kunt bewegen op de tijdsas (dus de vierde dimensie). Een nuance bij de naamgeving is trouwens dat tijd als aanduiding voor de dimensie niet juist is, aangezien dit de richting aangeeft (vooruit of achteruit), waar ‘duur’ als dimensie een beter woord is.
Om begrip te kweken voor de vierde dimensie die door de mensheid niet aangetoond kan worden, wordt vaak een boek uit 1884 van schrijver Abbott aangehaald. In dit boek wordt in verhaalvorm een wereld genaamd Platland beschreven die uit slechts twee dimensies bestaat en waarin een driedimensionale figuur uit Ruimteland op bezoek komt. Het laat als het ware de complexiteit zien om het bestaan van een dimensie te begrijpen en te accepteren, terwijl je deze in je eigen wereld gewoonweg niet kunt bevatten. Ook al wordt er niets gezegd over de vierde dimensie zelf. In de volgende video is dit verhaal geanimeerd. De video laat goed zien hoe een 2d wereld eruit ziet en hoe men 3d (niet) ziet.
Om een beeld te krijgen over de vierde dimensie is een mooie video beschikbaar die de complexiteit duidelijk maakt. Je kunt de vierde dimensie als het waren zien als een grote film. Als mens zien we deze film beeldje voor beeldje, maar als we door de vierde dimensie kijken kunnen we elk willekeurig deel van de film zien.
De vijfde dimensie
Zoals ik bij het artikel over tijdreizen heb aangehaald, is de volgende stap het bestaan van verschillende parallelle universums. Een parallel universum wordt gedefinieerd als een van de eigen werkelijkheid onafhankelijk bestaande werkelijkheid die er tegelijk mee voorkomt. Het is een ‘wereld’ die los staat van onze eigen wereld en mogelijk eigen wetten van de natuur kent. Parallelle universums worden als vijfde dimensie onderkend en wordt ook multiversum genoemd. Zie de volgende video voor de uitleg over de vijfde dimensie.
Volgens de oerknaltheorie zal het heelal uitdijen, maar als er meerdere ruimten zijn die dat ook doen, zullen ze zo elkaar op den duur kruisen. Dit hangt nauw samen met het idee van een multiversum. Er ontstaan nieuwe centra, waar materie zich opnieuw samenvoegt, en waar zodoende ook nieuwe oerknallen kunnen ontstaan. Zo ontstaat er een soort “superheelal”. Het concept van multiversum is voorgesteld in de jaren 50 om bepaalde problemen in de kwantumwereld op te lossen. Het kort er eenvoudigweg op neer dat bij elke observatie van een gebeurtenis in de kwantumwereld (waarbij meerdere uitkomsten mogelijk zijn), iedere uitkomst wordt verwerkelijkt in een nieuw parallal universum of tijdlijn (vijfde dimensie). Het multiversum is daarbij de verzameling van alle mogelijke universa. Na aanvankelijke scepsis van de wetenschappelijke wereld is de meerderheid van natuurkundigen het tegenwoordig eens op de noodzaak van deze theorie om te komen tot een fundament van een allesomvattend beeld van het universum. De theorie hieromheen wordt de Unificatietheorie (oftewel theorie van alles) genoemd. Voorbeelden zijn de Snaartheorie (of M-theorie) of de inflatietheorie.
Om een totaalbeeld te krijgen over parallelle universums en alternatieve tijdlijnen heeft de BBC een mooie documentatie gemaakt. Zie de video hieronder:
