It is the one that is the most adaptable to change…

In de zomer van 2017 heb ik een lange reis gemaakt in Zuid-Amerika. Peru, Bolivia en Ecuador stonden op mijn programma. Het was een reis om nooit te vergeten – en ik vergeet hem ook nooit meer. Ik heb zoveel meegemaakt en beleefd daar aan de andere kant van de wereld. Al is het natuurlijk hartstikke relatief wat je de andere kant van de wereld noemt. Toen ik thuis achter mijn laptop vooraf een beetje van de route uitstippelde, was ik al snel vastberaden om ook naar de Galapagos Eilanden te gaan. Als je er zo dichtbij bent in Ecuador, dan moet ik toch die vliegrit nemen naar de eilandengroep die zo’n 1.000 kilometer ten westen van Ecuador liggen. Zo gezegd, zo gedaan. En ook dat had ik niet willen missen. De Galapagos heeft iets mysterieus om zich heen. “Mag je wel een broodje op straat eten?” Zo achteraf een ontzettend gekke vraag, maar die kwam ook echt in me op toen ik na een kort, maar mooi taxiritje was aangekomen bij de oversteekplaats van het eiland Baltra naar Isla Santa Cruz. Ik dacht echt dat ik met een broodje misschien wel het ecosysteem in de war kon schoppen door wat kruimels te morsen. Anyway, allemaal niks aan de hand achteraf. Je mag gewoon eten op straat! 

Coole Darwin finch op Isla Isabela

Aangekomen op het Isla Santa Cruz – het één na grootste eiland van de groep – keek ik mijn ogen werkelijk uit. Ik verbleef in een eenvoudig, maar charmant hostel tegenover een kleine baai in Puerto Ayora. Daar wemelde het van de pelikanen en ik kwam er pas later achter dat er ook mooie Blauwvoet Jan-van-Genten rondvlogen. Op de straat stond een kleine tafel, waar twee oudere dames vis schoonmaakten. Ook daar wemelde het van de pelikanen, maar ook van de zeehonden. Die wel een lekker hapje wilden hebben. Oh ja, dan vergeet ik ook dat je moet uitkijken niet op één of andere landleguaan te stappen. Die lopen namelijk gewoon over straat. Houdt het ongedierte weg, zal ik maar zeggen. Hoe dan ook: een echte belevenis. Een rondje over het eiland maken is wat ik toen heb gedaan. Ik kwam al snel veel jongens met snorkeloutfit tegen, maar dat heb ik de dag erna ‘maar’ gedaan.

Darwin Research Station

Even buiten Puerto Ayora ligt het Charles Darwin Research Station. Want als je Galapagos zegt, dan zeg je ook Darwin. In het research station wordt ecologisch onderzoek uitgevoerd naar de bijzondere flora en fauna van de eilanden. Ook wordt er voorlichting en onderwijs hierover gegeven. Het is een populaire plek, want het instituut wordt jaarlijks bezocht door meer dan 100.000 bezoekers. Je kunt museum bezoeken met middenin een groot skelet van een walvis. Honderden foto’s bekijken van de eilanden – vroeger en nu. Ook werd de bekende, oude, net gestorven reuzenschildpad tentoongesteld. Wel in een gekoelde ruimte, waarin je mondjesmaat (maar toch heel snel want het was lekker rustig) naar binnen kon. Ik ben z’n naam trouwens vergeten. Je kunt zien hoe kleine schilpadden worden verzorgd om later vrijgelaten te worden. Het is een prachtige plek. Hier de officiële website van de Charles Darwin Foundation.

De Galapagos hebben hun ontstaan te danken aan de geologische hotspot die zich onder de aardkorst ter hoogte van de westelijke eilanden bevindt. Een hotspot is trouwens een plek op onze aarde waar vulkanisme plaatsvindt dat niet gerelateerd is aan plaatbewegingen zoals die in de plaattektoniek gelden. De hotspot werd ruim toen miljoen jaar geleden actief en spuwt sindsdien met grote regelmaat magma uit. In den beginne bouwden die erupties een onderzees plateau op, maar na verloop van tijd staken de eerste eilanden hun kop boven water uit en was de Galapagos archipel geboren. De Galapagos Eilanden zijn dan ook volledig uit lava opgebouwd.

Onze Charles Darwin

De Britse geoloog en evolutionair bioloog Charles Darwin is de vader van de evolutietheorie, zoals beschreven in het in 1859 verschenen On the Origin of Species. Iedereen heeft wel eens van hem gehoord, toch? Een paar jaar geleden was de evolutietheorie sterk in het nieuws en de media. Darwin is geboren in 1809 en was als kleine jongen al bezig met de natuur in al haar verschijningsvormen. Na wat studies die niet echt zijn interesse hadden, stapte hij in XXX aan boord van HMS Beagle om op wereldreis te gaan en in Zuid-Amerika hydrografisch onderzoek te verrichten. De kapitein zocht nog een natuuronderzoeker die hem tijdens de reis gezelschap kon houden, maar ook onderzoek op de te bezoeken plekken kon verrichten. Easy peasy, en Darwin zou de komende vijf jaar de wereld rondreizen. Tijdens de reis verzamelde Darwin een enorme hoeveelheid aan planten, fossielen, botten, vogels en geologisch materiaal. Heel belangrijk voor de latere ontwikkeling van zijn evolutietheorie, was zijn bezoek aan de Galapagos Eilanden in 1835. Via nauwkeurige observaties ontdekte Darwin dat er subtiele verschillen bestonden tussen de variëteiten aan vinken die op de verschillende eilanden leefden.

Land iguana op de Galapagos – één van mijn mooiste foto’s

On the Origin of Species

De vinken deden het hem… Op de verschillende eilanden leefden verschillende vinken die kleine verschillen hadden. Pas later besefte Charles hoe dit kwam. De vogels hadden zich namelijk aangepast aan de verschillende gebieden met elk hun eigen palet aan organismen. Het duidelijkste verschil tussen de vinken was af te lezen in de vorm van de snavel. Elk het beste uitgerust en gevormd om voedsel te eten dat voorkwam op de verschillende eilanden. Zoals noten, zaden, insecten. Met de beste snavel was de kant op overleving en voortplanting het grootst. Een merkwaardige vondst, maar geen vreemde vondst. Ik heb het zelf gezien bij de twee soorten leguanen die er op de Galapagos zijn: de land iguana (geel, zwart van kleur) en de marine iguana (donker). Diverse gidsen vertelden me dat ook de leguaan zich heeft aangepast. De marine-soort leeft – het zal niet verrassend zijn – in en bij het water. Zout water, wat de leguanen geregeld binnenkrijgen. Ze zijn in staat dat zout uit te spugen en dat is wat je dus ook veel ziet als je naast een kudde (leven ze in kuddes trouwens?) staat. Ze eten algen van de stenen. De land-variant daarentegen doet dit niet en eet planten en insecten. Mooi.

It is not the strongest of the species that survives.
Nor the most intelligent that survives.
It is the one that is the most adaptable to change.

Darwins boek On the Origin of Species verscheen op 24 november 1859 (de eerste Nederlandse vertaling verscheen in 1890 onder de titel De oorsprong der soorten). Het boek beschrijft het principe van natuurlijke selectie en maakte een gemeenschappelijke afstamming van al het leven geloofwaardig. Natuurlijke selectie komt er simpelweg op neer: survival of the fittest en dan vooral survival van de soort die zich het beste kan aanpassen aan de omgeving. Overigens is dat in mijn huidige werk niet anders. De wereld verandert zo snel, dan de belangrijke skill die je momenteel kunt hebben in je leven je aanpassingsvermogen is. Daar ben ik heilig van overtuigd. Overigens wel met een goede dosis nieuwsgierigheid en ook de kunst om je nieuwe dingen eigen te maken. Maar dat even terzijde.

El spreukeo bij het Darwin Research Station

Uiteindelijk was er de evolutietheorie, die vrij kort nadat het boek van Darwin verscheen, binnen de wetenschappelijke wereld algemeen aanvaard werd verklaar voor het ontstaan van soorten, inclusief de mens. Darwin en ook Alfred Russel Wallace worden beschouwd als de belangrijkste grondleggers van de theorie. De theorie beschrijft het proces waarbij erfelijke eigenschappen binnen een populatie van organismen veranderen in de loop van de generaties als gevolg van de genetisch variatie, voortplanting en natuurlijke selectie. Een hele mondvol, maar wel mooi!