Grandfathers padarox
Tijdreizen. Wie kent het niet. En als het bestaat… dan heb je de mooie grandfathers paradox te pakken. Zo ook afgelopen zaterdag op de verjaardag van Frank met hem, Bas en Lex over gehad. Dat gesprek ging trouwens over veel meer. Zo is Frank bijvoorbeeld heilig overtuigd van het bestaan van Niburu (google maar eens) en gelooft Bas niet echt in geesten. Naja, dat terzijde. Even terug naar tijdreizen en de coole logische puzzels die daarmee samenhangen. Overigens bestaat er ook een kleine groep natuurkundigen die vastberaden zijn dat tijdreizen mogelijk is. Zeker een flashback gehad… (grapje).
Maar dan toch: de grootvadersparadox. Die paradox komt in het kort neer op de vraag: “wat gebeurt er als een tijdreiziger terug in de tijd gaat en (per ongeluk of opzettelijk) zijn grootvader vermoordt, voordat deze de vader of moeder van de tijdreiziger heeft kunnen verwekken”? Logisch geredeneerd zou de tijdreiziger hiermee zijn eigen bestaan uitwissen, omdat één van zijn ouders nooit geboren wordt en als gevolg daarvan, hijzelf ook niet. Echter, als de tijdreiziger niet wordt geboren, gaat hij dus ook nooit terug naar het verleden en blijft dus de grootvader in leven, worden beide ouders geboren, wordt de tijdreiziger geboren, gaat terug naar het verleden enzovoorts. De cyclus blijft zich op dat moment eindeloos herhalen. Feit is aan de andere kant wel dat de tijdreiziger bestaat en zijn grootvader om zeep helpt. Dus als hij bestaat, kan het dan wel gebeuren? Voor je het weet heb je weer een andere oneindige puzzel in je hoofd.
Neem als voorbeeld de film die iedereen kent: Back to the Future. Geweldige titel trouwens, de tegenstrijdigheid druipt er vanaf. Zal wel de bedoeling zijn geweest van de makers denk ik. In die film reist Marty McFly vanuit 1985 een dertig jaar terug in de tijd en ontmoet daar zijn toekomstige ouders. Grappig. Maar door wat dingen die er gebeuren verandert het verleden en is het niet meer zeker of zijn ouders verliefd worden, zijn ‘moeder’ zwanger raakt en hij wordt geboren. Op een foto die hij in zijn zak heeft ziet hij het gezin langzaam vervagen. Er blijkt een één op één effect tussen het aanpassen van het verleden en wat er met hem en in het heden gebeurt. Interessant. Maar…. Marty is teruggereist naar 1955 en daar gebeuren de dingen anders dan ze in de oorspronkelijke tijdslijn zijn gebeurd. Mmm… hoe kan dat dan? Gaat het dan alleen nog maar om de uitkomst van de geschiedenis, terwijl het ook logisch lijkt dat alles wat er gebeurt ook onderdeel is van de geschiedenis. Dus dan toch maar een parallel universem? Eentje met waarschijnlijk eenzelfde situatie: Marty wordt geboren, maar dan wel eentje waar alles om daar te komen nèt iets anders is verlopen dan oorspronkelijk…
Zo hebben we alweer twee mogelijkheden te pakken. Waar er in de fictie doorgaans drie voorkomen op de paradox. Nummer 1: de oude tijdlijn wordt vervangen. De gebeurtenissen die plaatsvinden ten gevolge van de tijdreis, zorgen ervoor dat de geschiedenis wordt veranderd. De tijdlijn corrigeert zichzelf als het ware, waarop een nieuwe tijdlijn ontstaat die over de oude heen wordt geschreven. In deze oplossing treedt het rimpeleffect of het vlindereffect op. Als de tijdreiziger zijn opa vermoord, zal het universum dus direct ophouden met bestaan. Nummer 2: er ontstaat een parallel universum. In deze situatie wordt er op het moment dat een gebeurtenis plaatsvindt, een nieuwe parallelle tijdlijn aangemaakt. Er bestaan dan twee tijdlijnen naast elkaar in het multiversum: de tijdlijn waarnaar de tijdreiziger naar het verleden is teruggereisd en de ‘originele’ tijdlijn. Nummer 3: het verleden kan niet worden veranderd. De tijdlijn wordt als vast gegeven gezien, waaraan de tijdreiziger in zijn geheel geen veranderingen kan doorvoeren of geen veranderingen kan aanvragen die tot de grootvaderparadox kunnen leiden. Pogingen om dit te doen lopen uit op niks of worden via een andere gebeurtenis rechtgezet. De achterliggende gedachte is namelijk dat de tijdlijn van tevoren ‘vast’ staat.
Ik zou zeggen: drink eens een paar biertjes of wijntjes met wat vrienden en ga hier met elkaar eens over bomen onder een heldere sterrenhemel. Interessant.
